نویسنده : آیت الله صافی گلپایگانی
اخلاص و نیّت بى شائبه، روح هر عمل خیر و کار نیک است و هر چه خلوص نیّت بیشتر باشد درجه عمل بلندتر خواهد بود. و چون مقصود از امر به معروف و نهى از منکر اصلاح، هدایت و اجراى حدود و حمایت از حقوق ضعفا و فقرا و تهذیب اخلاق و ترویج ملکات فاضله و پارسایى و پرهیزکارى است، باید کسانى که براى اصلاح و راهنمایى و تکمیل جامعه اقدام مى نمایند همواره این جهت را فراموش نکرده براى تحصیل رضاى خدا بگویند، و براى خدا بنویسند، و براى خدا دعوت کنند، و از روى کمال محبت و مهربانى و دلسوزى و عشق و علاقه، افرادى را که در اثر طغیان آتش شهوات و یا جهل و نادانى و یا خشم و غضب و جهات دیگر، آلوده به معاصى و خطا مى شوند، راهنمایى نمایند.
اگر کسانى که امر به معروف و نهى از منکر مى کنند از این کار مقاصد دیگر داشته باشند مثل آن که بخواهند آن را وسیله نیل به مقام و رتبه و جاه و مال دنیا قرار دهند، علاوه بر آنکه غالباً از این مقاصد محروم مى شوند، زحمات دیگران را هم بى اثر مى سازند. و برعکس اگر نیتها خالص گردید، اقدامات، با برکت و مفید خواهد شد. کسانى که نیتشان خیر و اصلح باشد در انجام وظیفه کوتاهى نکرده با کمال قوّت و قدرت به تکلیف خود رفتار و به وظیفه خود عمل مى کنند. چنانچه از حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ روایت شده است که فرمود:
«مَنْ اَحَدَّ سِنانَ الْغَضَبِ للهِِ قَوِىَ عَلى قَتْلِ اَشِدّاءِ الْباطِلِ».(1)
یعنى: «کسى که سنان خشم را براى خدا تیز نمود، قوى مى گردد بر کشتن کسانى که شدّت در پیروى از باطل دارند».
دین اسلام در خصوص پاکى نیت و اخلاق در اعمال صالحه و کارهاى نیک، سفارش بسیار نموده و مهمترین ملاک خوبى عمل را خلوص نیت شمرده است، چنانچه از پیغمبر اکرم ـ صلّى الله علیه وآله وسلّم ـ نقل شده که فرمود:
«اِنَّمَا الأعْمالُ بِالنّیات».(2)
در قرآن مجید در آیات بسیار، مردم را دعوت مى کند که در قیامها و نهضتها و در اتفاقات و عبادات و در همه اقوال و افعال فقط رضاى خدا را بخواهند. در سوره انعام مى فرماید:
«قُلْ اِنَّ صَلوتى وَنُسُکى وَمَحْیاىَ وَمَماتى للهِِ رَبِّ الْعالَمینَ».(3)
یعنى: «بگو بدرستى که نماز من و قربانى من و زندگى و مرگم براى خدایى است که پروردگار عالمیان است».
و در مقابل، با ریا و ریاکاران و کسانى که اعمال صالحه و دین و ایمان را وسیله رسیدن به مقامات و مناصب دنیوى و مال و جاه قرار مى دهند، بشدّت مبارزه کرده است حتّى آن را در حدّ شرک به خدا قرار داده اند. پس کسى که مى خواهد در امر به معروف و نهى از منکر موفق شود باید صدق نیت و اخلاص را عامل مؤثر حصول مقصود بداند و آن را وسیله اعمال غرضها شخصى و خداى نخواسته اهانت به بندگان خدا قرار ندهد و بداند که خداوند از راز دل او هم آگاه است:
«یَعْلَمُ خائِنَةَ الاْعْیُنِ وَما تُخْفِى الصُّدُورُ»(4)
پى نوشت ها:
1- نهج البلاغه فیض الاسلام، حکمت 165، ص 1169
2- تهذیب، ج1، ص 83
3- سوره انعام، آیه 162
4- سوره غافر، آیه 19
