نظارت بر کار مهدکودک ها بیشتر به رعایت بهداشت در محیط و بررسی امکانات عینی و ملموس در مهدکودک هاست و نظارتی بر شیوه آموزشی و برنامه پرورشی آنان اعمال نمی شود. نبودن یک چهارچوب کلی و مدون منجر به سلیقه ای عمل کردن مهدهای کودک در تربیت فرزندان شده است.
در مهدکودکهای مورد بررسی بیشتر به برگزاری جشن ها و اعیاد ملی و نه مذهبی تاکید می‌شود و این جداسازی به مرور ملکه ذهن کودک می‌شود. جشن شب چله، جشن نوروز، جشن مهر ماه، جشن چهارشنبه سوری از مهمترین جشن های برگزار شده در این مراکز آموزشی هستند.
در مهدکودک خصوصی خورشید شهر برنامه جشن‌های مهد در طول سال به قرار ذیل آمده است:
1- جشن اول مهر
2- جشن پاییز (بالماسکه در مورد نمادهای فصل پاییز)
3- جشن ساعت
4- جشن شب یلدا
5- جشن اسباب بازی ها
6- جشن عید نوروز
7- جشن خوراکی ها
8- جشن ضیافت ناهار
9- جشن پدربزرگ و مادربزرگ
10- جشن بادبادک ها
11- مسابقه دوچرخه سواری
12- جشن روز معلم
13- جشن پایان سال
برگزاری اعیاد با همراهی موزیک و رقص است و لباس این روزها با روزهای عادی متفاوت است. پوشش دختران شبیه لباس‌های شب زنان است و در بسیاری از مراسم آرایش مو و صورت عادی تلقی می شود؛ ورود برخی عناوین مانند بال ماسکه به مرور باعث ترغیب کودک در سال‌های بعد به برگزاری مراسم این چنینی و انزجار از مراسم ملی و مذهبی ایران است. حتی در برنامه های زنده تلویزیونی شاهد ورود دختران 3 تا 6 ساله با شینون و پوشش نامناسب هستیم که حتی با الزام پوشیدن روسری از سوی عوامل برنامه ، قابل اغماض نیست. خروج از دنیای کودکی نه تنها به برنامه های تفریجی و بی هدف مهد کودک ها مربوط است بلکه به استفاده خانواده از شبکه های تلویزیونی خارجی،نوع رفتار والدین، میزان دینداری آنها، سبک زندگی و... ارتباط دارد. تجمل گرایی،مصرفی گرایی و « مد » های پوششی در بین این کودکان امری شایع و معمول است. برخی از مربیان و والدین برقراری نظام اسلامی و پوشش اسلامی را مبنی بر بسته بودن جامعه دانسته و خود نیز تمایل به تدوام این مراسم در مهد کودک ها دارند.
در بسیاری از روزها نیز مربیان تربیتی به هنگام خستگی ادامه برنامه ها را قطع کرده و کودکان را تشویق به رقص می‌کنند. در اغلب برنامه‌های جانبی و یا برنامه‌های معمول رقص با عنوان «موسیقی و حرکات موزون» گنجانده شده است. رفتارهای مذهبی و پرورش اخلاقی و اسلامی کودک کمترین اقبال را در برنامه های آموزشی دارد و اغلب به صورت سرفصلی با نام آموزش قرآن در برنامه های هفتگی گنجانده می شود.برای کودک حفظ کردن سوره ها و آیات همانند اشعار دیگر است و تفاوتی بین این دو قائل نیست.
جشن تولدها و بسیاری از مراسم باستانی ایرانی با شبیه سازی نقش زن- شوهری و رفتارهای متناسب با آنها برپا می شود.آشناسازی کودک با نقش های اجتماعی که درآینده خواهد گرفت در تربیت صحیحی او قطعا ثمربخش خواهد بود اما تاکید بر یک نقش خاص، کودک را به نوع خاصی از روابط ترغیب خواهد کرد.
بعد اقتصادی از سوی دیگر به افزایش برنامه های آموزشی تمایل پیدا کرده است. در بسیاری از مهد های کودک استخرهای موقت تعبیه شده است که با دریافت ماهانه متوسط 20 تا 50 هزار تومان با هدف آموزش شنا و به طور عملی «آب بازی» و گذران وقت کودک در محیط استخر انجام می شود. عدم رعایت موازین اخلاقی از رویه های معمول در این مراکز است. همچنان که در عکس شماره 2 آمده است نوع پوشش زنانه و برگزای کلاس مختلط در این دوره ها به درونی کردن و نقش گرفتن این سبک در ذهن کودک ختم می شود.
مهدکودکهای واقع در غرب و شمال تهران بیشتر توجه خود را به برقراری ارتباط، موسیقی و حرکات موزون، سرگرمی و آموزش زبان های خارجی متمرکز نموده است.
در برخی مهدکودک های غرب تهران، کودکان دختر با الگوبرداری از مانکن های غربی و تقلید از نوع راه رفتن و رقص‌های آنان به مراسم سرگرمی در مجالس و مهدها در آمده اند. آشنایی با لوازم آرایش و داشتن اقلامی از آنان به طور شخصی از سوی خانواده برای کودک به زنانه کردن دنیای کودکان دامن می زند.
بررسی در برنامه و اهداف آموزشی سایر کشورها نشان‌دهنده این مطلب است که آنان در مهدکودک ها و مراکز پیش دبستانی بیشتر به توانمند سازی و تلاش برای مهارت آموزی برای موفقیت در سال های بعدی تحصیل تعلق دارد.
بر خلاف تاکیدات آموزشی و مذهبی در تربیت کودکان، عدم توجه بر کار اجرایی مهدکودکها و تقلیل نظارت بر موارد بهداشتی و امکانات آموزشی و تفریحی موجود در مهدها ،بازدهی به حداقل خود در حال نزول است. اهداف آموزشی از تاسیس مهدکودک در ایران به قرار ذیل است:
• ارتقای سلامت زیستی،روانی و اجتماعی کودکان
• ارتقای هشیاری اخلاقی و توجه به ارزش های دینی و مذهبی
• پرورش خلاقیت و شکوفایی استعدادهای کودکان در ابعاد مختلف
• آموزش مفاهیم اجتماعی نظیر تعاون، نوع دوستی ،گذشت و ارزش های مطلوب زندگی
• کمک به اولیا در مراقبت،نگهداری و آموزش کودک
• آماده سازی کودک برای ورود به نظام تحصیلی رسمی کشور
اهداف آموزشی مهدکودک ها و مراکز پیش دبستانی در فرانسه به قرار ذیل است:
• بیداری حواس و رشد عاطفی کودکان به ویژه کودکان متعلق به خانواده‌های کارگران و مهاجرین
• پیشگیری از افت تحصیلی کودکان طی سنوات آموزش پایه
• توسعه کلیه امکانات بالقوه کودک درجهت شکل‌پذیری شخصیت و فراهم‌سازی فرصت کسب موفقیت در تحصیل، اشتغال و زندگی وی
• رشد هوشی، حسی– حرکتی و ذهنی کودکان
• رشد ارتباطات غیرکلامی (بیدارسازی حس زیبایی‌شناسی و درک هنری) و کلامی (کیفیت کلام و تمرین زبان)
• آگاهی نسبت به زمان و مکان
• مشارکت درتشخیص نارسایی‌های حسی- حرکتی و ذهنی و فراهم‌سازی امکان درمان به موقع این قبیل نارسایی‌ها
• آموزش مهارت و تمرینات لازم در جهت مشارکت مثبت کودکان در زندگی اجتماعی
تفاوت آموزشی و نوع نگاه به سال های اولیه آموزشی کودک به وضوح در فرانسه و ایران قابل رویت است. اهداف آموزشی مهدکودک ها به دلیل آنکه زیر نظر نظام آموزش و پرورش کل قرار دارد شامل خلاقیت، درک زیباییها و پرورش احساس زیبایی شناسی، پرورش حواس به ویژه شنوایی و بینایی، دقت و تمرکز و کنجکاوی و جستجو گری می شود،در صورتی که برنامه های اجرا شده تطابق چندانی با موراد ذکر شده ندارد.
-مهارت های شناخت رنگ ، شکل، اندازه و جهت رویه تخریبی آموزشی مهد های کودک در ایران نه تنها به افزایش مهارت های فنی، ارتباطی و آموزشی منجر نمی شود بلکه در پیامک ها ، محاورات بین افراد، تعاملات مادران هنگام خروج از مهد مبنی بر این است که فرزندشان از پرتکاپو تر و پر توقع تر شده است. در یوتیوپ بخش هایی از استعمال مواد مخدر توسط چند کودک ایرانی و تشویق خانواده نمایش داده می شود؛در حالی‌که یکی از پربیننده ترین یوتیوپ های دیگر مربوط به پدری بود که با نشان دادن عکس روسای جمهور امریکا از فرزندش می خواست که نام آنها را بگوید.
شیطنت و بازی در برنامه آموزشی فرانسه و بسیاری از کشورها به گونه ای است که وقت کودک تلف نشود و بیشتر به برنامه آموزشی توجه می شود. تربیت شهروند و مدیران فردای فرانسه، دولت فرانسه را مجبور به پرداخت هزینه های این آموزش کرده است (بودجه این مهد کودک ها را تماماً دولت می پردازد(چرا که در مهد کودک های فرانسه کودکان 3 یا 4 ساله بعنوان هم شهری فرانسوی شناخته می شوند ، از ابتدا به آنان می فهمانند که آنها یک هم وطن هستند بنابراین معلمین با کودکان باید با احترام رفتار کنند و با آنها به زبان فرانسوی درست صحبت کنند تا آنها بعنوان یک هم وطن مسئول بزرگ شوند .
عدم کنترل بر رفتار و شیوه آموزشی مربیان مهد ها ، از سویی باعث بی توجهی مضاعف به چگونگی آموزش و کیفیت آن شده است و از سویی نوع آرایش و پوشش این افراد، کودکان را در معرض مواجه با مدهای رفتاری قرار می دهد.
به طور کل آسیب‌های موجود در برنامه آموزشی و اعتقادی مهد کودک و روستا مهد ها عبارت اند از:
1. تغییر کاربری آموزشی به کاربری تفریحی
2. عدم وجود برنامه مدون، قانونی و یکسان برای تمامی مهدها
3. پرخاشگری در کودک
4. بی اهمیت شدن نقش والدین و ناایمن شدن مادر برای کودک
5. تقلیل آموزش دینی به یادگیری و حفظ آیاتی از قرآن
6. عدم برانگیختگی فکری کودک
7. عدم رعایت موازین اسلامی در روستا مهدها
8. ترویج اصول غیر اخلاقی
بسیاری از خانواده ها نیز در انتخاب مهد کودک برای فرزندانشان به پاکیزگی محیط،برنامه های متنوع مهد،تغذیه،شهریه متناسب و . . . توجه دارند. خصوصی شدن مهد کودک ها و عدم نظارت بر برنامه آموزشی، عدم پیگیری والدین درباره آموزش صحیح به فرزندان، عدم تناسب با برنامه آموزشی دبستان به استحاله کارکرد و نقش مهدکودک در سال های اخیر منجر شده است. برخی از مهد کودک ها بازدیدهایی از مراکز مذهبی مانند مساجد، حسینیه ها و اماکن زیارتی برای آشنا سازی کودک با فضاهای مذهبی ترتیب می‌دهند. در گزارشی در رزونامه مردم سالاری که درباره روند آموزشی مهدکودک ها انجام گرفته بود یکی از مادران علت عدم استفاده از مهد کودک را برای فرزندش نبود کنترل و نظارت بر کادر آموزشی مهدها بیان کرده است:« تا جایی که بتوانم فرزندم را به مهد نمی فرستم. هر چند دانشمندان می گویند که مهد کودک برای آینده کودکان خوب است و آنها فعالیت گروهی را با رفتن به مهد کودک یاد می گیرند اما من وقتی با خودم سبک و سنگین می کنم می بینم که یاد گرفتن فعالیت گروهی مهم و خوب است اما، اینکه چه فعالیتی و چگونه فعالیتی را یاد می گیرند هم مهم است. من دوست دارم فرزندم فعالیت هایی را یاد بگیرد که این فعالیت ها معمولا در مهد ها یاد داده نمی شود.»
نرخ بهره مندی کودکان ایرانی از مهد کودک کمتر از 20 درصد است و بیش از 80 درصد کودکان ایرانی از مهد کودک محروم هستند. نرخ بهره مندی از مهد کودک به این معناست که کل جمعیت کودکانی که می توانند به مهد کودک سپرده شوند در نظر گرفته می شود و با دانستن اینکه سالانه چه تعدادی از این کودکان به مهد می روند نرخی تعیین می شود. بر این اساس و با توجه به اینکه نرخ رشد جمعیت در ایران در سال های اخیر به طور میانگین 1/5 درصد بوده است،تعداد کودکانی که می توانند به مهد کودک سپرده شوند بیش از 5 میلیون است و استفاده تنها 700 هزار نفر از آنها از مهد کودک نشان دهنده نرخ پایین بهره مندی کودکان ایرانی از مهد کودک است.
ترویج الگوهای غربی همانند باربی، بتمن،اسپایدر من، سیندرلا، جومونگ و . . . به مرگ قهرمان های ملی و مذهبی در ایران منجر شده است و کودکان حتی با آثار مهم و مشهور آشنایی در سطح بسیار پایین نیز ندارند.
عدم توجه به فرهنگ کتابخوانی، اختراع و ابداع ، ورزش و فکر کردن به تزلزل افکار سازنده کودک منجر شده و در سال‌های بعد هزینه های سنگینی بر دوش خانواده و کشور قرار خواهد داد.عدم َناسازی با فرهنگ ایرانی، ورود نا به هنگام فرزندان به دنیای بزرگ سالان و آشنایی با مسائل سیاسی و فرهنگی و مسائل اجتماعی و در به هم ریختگی مرز کودک – بزرگسال به کاهش علاقه های ملی و قهرمانان ایران خواهد شد.
در سال تحصیلی 90-89 سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی بر روند برنامه های آموزشی و اعتقادی مهد کودک ها نظارت خواهد کرد.ارائه یک مدل آموزشی و اعتقادی برای همه مهدکودک ها از برنامه های آتی بهزیستی به شمار می رود.
