ب آیتالله محمد علی جاودان از اساتید برجسته اخلاق شهر تهران در جلسه اخلاق خود ضمن اشاره به چند آیه قرآن درباره کیفیت نزدیکی خداوند تبارک و تعالی نسبت به انسان صحبت کرد.
وی با بیان آیات 83 تا 85 سوره مبارکه بقره گفت: این آیه یکی از تعابیری است که خدای متعال در آن از نزدیکی‌اش به ما سخن گفته و می‌فرماید: زمانی که جان محتضر به حلقومش رسیده و شما در اطراف او هستید و او را نگاه می‌کنید، من از شما به او نزدیک تر هستم.
این استاد اخلاق اظهار داشت: در آیه 16 سوره مبارکه «ق» می‌فرماید: ما انسان را خلق کردیم و آنچه در دلش می‌گذرد را می‌دانیم؛ «و وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ» و ما از رگ‌های قلبش به او نزدیک‌تر هستیم. یعنی خداوند از اجزاء وجودی ما و از رگ‌های ما که در سراسر بدنمان گسترده شده و کنار تک تک سلول های بدنمان وجود دارد، به ما نزدیک‌تر است. در ادامه آیه می‌فرماید: دو مامور در سمت راست و چپ هرشخص اعمال او را ضبط می‌کنند. خداوند هرآنچه که از خاطر افراد می‌گذرد را می‌داند اما آنچه ضبط می‌شود اعمال انسان است نه آنچه در خاطرش می‌گذرد.
وی خاطرنشان کرد: خداوند متعال در آیه بعد فرموده: «مَّا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ» هیچ کلمه‌ای از دهانش خارج نمی‌شود مگر اینکه مامور در کنار آن کلمه هست و آن را ضبط می‌کند. ضبط سخنان مثال است و اعمال دیگر هم به همین صورت ضبط می‌شود.
آیتالله جاودان عنوان کرد: قیامت روزی است که تمام آنچه ضبط شده محاسبه می‌شود. اما نباید فکر کرد قیامت راه دوری است و قرن‌ها بعد اتفاق می‌افتد. قیامت همین الان هم هست و تمام اعمال ضبط شده، محاسبه می‌شود. اما چشم ما نمی‌بیند و مطابق آیه 22 سوره مبارکه حدید بعد از مرگ پرده‌ای که جلوی چشم ماست برداشته می‌شود و متوجه می‌شویم که تا کنون در غفلت بودیم.
وی در ادامه با اشاره به آیه 24 سوره مبارکه انفال گفت: آیه بعدی که در آن از نزدیکی خدا سخن به میان آمده این آیه است که مقدمه بسیار خوبی هم دارد. در این آیه می‌فرماید: تمام پیغمبرانی که خدا فرستاده است نسخه‌ای برای زندگی در دست دارند و عمل به نسخه آنها ما را به حیات برتری که باید کسب کنیم، می‌رساند؛ حیاتی که اکنون ما از آن برخورداریم، حیاتی است که به ما داده‌اند و روزی هم آن را خواهند گرفت که حیاتی حیوانی است. اما آن حیاتی که خودمان باید به دست آوریم تا ابد برایمان باقی می‌ماند. با رسیدن به آن حیات جدید ذائقه ما عوض می‌شود و لذت‌های واقعی را می‌چشیم. مانند لذتی که می‌توان از آیات قرآن برد.
این استاد اخلاق تصریح کرد: تنها راه رسیدن به این حیات برتر حرف گوش کردن است. انسان بعد از رسیدن به این حیات می‌تواند مزه‌هایی را بچشد که فرشتگان، خیال آن را هم نکرده‌اند. سپس در ادامه آیه می‌فرماید: بدانید که خدای متعال بین شما و قلب شما حائل است. در این آیه منظور قلب مادی نیست بلکه منظور وجود شماست؛ یعنی خدا از خود شما به شما نزدیک تر است.
وی توضیح داد: گاهی پیش می‌آید که انسان برای انجام کاری طرح می ریزد و مدت‌ها روی آن فکر می‌کند اما نزدیک انجام کار، نظرش برمی‌گردد. می‌گویند این موارد از جاهایی است که خدا خودش را نشان می‌دهد و در واقع، خداست که نظر آن شخص را برگردانده است.
آیتالله جاودان یادآور شد: در گذشته توضیح دادیم که اولین مرحله یاد خدا این است که انسان بین گناه و درست، راه درست را انتخاب کند. مرحله بعد این است که بین دو کار حلال که یکی طاعت خداست و دیگری نه، آن را انتخاب کند که طاعت است. چنین انسانی در اطاعت و ذکر دائمی است. طاعت دائم به این معنا نیست که همیشه در حال نماز خواندن است. بلکه همان درسی که می‌خواند، همان غذایی که می‌خورد و همان کاری که می‌کند، همه اطاعت است زیرا درست انجامشان می‌دهد و خدا را در آن کار در نظر می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: نشانه رسیدن به درجه اعلای یاد خدا این است که خدا برای شخص مهم‌ترین چیز خواهد بود و طبق آیه 24 سوره «توبه» اموال و تجارت و پدر و مادر و زن و فرزند را بر خدا ترجیح نمی‌دهد. یعنی اگر یک وقت پدرش از او گناهی خواست به او گوش نمی‌دهد یا برای حفظ اموالش کاری نمی‌کند که خدا ناراضی است.
این استاد اخلاق افزود: انسان باید روی هوش و حواسش کار کند تا مراقب تک تک اعمالش باشد. البته این با کار درویشی حاصل نمی‌شود؛ فردای روزگار ما باید به خدمت امیرالمؤمنین برویم و درویشی، انسان را به ایشان نمی‌رساند. از راه حسینیه و مسجد می‌توان نزد ایشان رفت. به شرطی که انسان روی هوش و حواسش کار کند. درجه هوش و حواس ما ثروت ما برای عالم آخرت است. انسان به بهای هوش و حواسش به بهشت می‌رود. هوش و حواس ما در حد همین زندگی مادی است و با بالا رفتن سن هم از بین رفته و تبدیل به آلزایمر می‌شود اما آن هوش و حواسی که کسب می‌شود از بین نمی‌رود و هرچه زمان بگذرد هم زیادتر می‌شود.
آیتالله جاودان در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به داستان کشته شدن حضرت حمزه گفت: آن خبیث خواسته بود یا پیامبر کشته شود یا حضرت علی و یا حضرت حمزه. گفت دور و اطراف پیامبر شلوغ است و علی هم گویی پشتش چشم دارد. حضرت با قدرت ولایت و امامت به میدان جنگ نمی‌رفت. با همین بدن مادی به میدان می‌رفت. اما درجه هوش و حواسش به حدی رسیده بود که کسی نمی‌توانست از پشت به ایشان حمله کند.
وی گفت: روزی جوانان منتظر بودند که رسول خدا(ص) به خواب بروند تا بازی و شوخی کنند. نفیر خواب ایشان که بلند شد گفتند پیامبر خوابید. اما ایشان گفت فکر نکنید من خواب هستم. تن من خوابیده. یعنی درجه هوش و حواس به حدی رسیده که در خواب هم بیدار است و اتفاقاً شب آنها صد برابر روزشان است؛ اما متاسفانه همه ما گرفتار تنبلی هستیم. حضرت صادق فرمودند پدرم طوری ذکر می‌گفت که زبانش به سقف دهانش چسبیده بود. او که این همه زندگی در دلش جریان داشت، باز می‌دانست اگر به زبان بگوید آن چیز درونی هم می‌ماند و هم قوت می‌گیرد.
این استاد اخلاق در پایان افزود: ذکر استغفار بهترین ذکر عالم است. دردها را دوا می کند. اگر همت کنید، همه آن چیزهایی که عرض کردیم می‌شود. بهشت این افراد از همین جا شروع می‌شود. از همین جا به بهشت می‌روند تا ابد.
